دیوار پرده ای یا کرتین وال ( Curtain wall ) عنوان روکشی است که برای محصور سازی بخش های داخلی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. این دیواره در اصطلاح عامیانه ، پوست یا پوشش ساختمان نیز نام دارد. کرتین وال اغلب برای ساختمان های بزرگ و چندطبقه با طراحی مدرن مورد استفاده قرار می گیرند. این دیوار غیرسازه ای تنها وزن خود و بار های ناشی از باد ، زمین لرزه و … را تحمل و آنها را در نهایت به ساختمان اصلی منتقل می کند.
استفاده از کرتین وال در نمای خارجی ساختمان پدیده جدیدی نیست و به قرن ۱۹ بازمی گردد. البته اولین استفاده از کرتین وال در نمای خارجی ساختمان مربوط به سال های ۱۸۶۴ و ۱۸۶۶ است. پیتر الیس معمار و مهندس عمران اهل انگلستان اقدام به استفاده از دیواره های شیشه ای برای ساختمان های در دست ساخت خود در لیورپول کرد. این روش در سال ۱۹۳۰ تحتتاثیر عرضه بیشتر آلومینیوم در بازار به گزینه مقرون بصرفه تری برای ساخت دیوار های پرده ای تبدیل شد. آلومینیوم در اواخر قرن ۲۰ به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفت و امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین مصالح شناخته می شود. امروزه به دلیل گسترش جنبش مدرنیستی کاربرد این دیوار ها در ساخت و ساز گسترش یافته است.
دیوار پرده ای شامل یک قاب آلومینیومی است که با کمک مواد مختلف پر و لعاب دار می شود. امکان استفاده از قاب چوبی به جای آلومینیومی نیز وجود دارد. اما در این شرایط مقاومت نمای خارجی کمتر شده و به عنوان عایق مناسب و کامل مطرح نیست. ماده پر کننده قاب صرف نظر از جنس آن شیشه نامیده می شود. گاهی پرکننده قاب یک یا ترکیبی از چندین ماده است. در انواع ترکیبی هسته آن از جنس پلی اتیلن ، پلی اورتان یا فلز انتخاب می شود. شیشه اولین ماده مورد استفاده در ساخت این دیواره ها است. این ماده به دو شکل شفاف ( Vision ) و مات و بدون دید ( Non-Vision ) به کار گرفته می شود.
یکی دیگر از رایج ترین پوشش مورد استفاده برای ساخت این دیوار ، آلومینیوم آنودایز شده است. در روش آنودایز کردن پوششی ضخیم از اکسید آلومینیوم به روش الکتروشیمیایی روی آلومینیوم ایجاد می شود. عایق بودن ، شفافیت ، مقاومت بالا در برابر خوردگی ، چسبندگی و محافظت از مشخصات این پوشش است. البته پاکسازی دوره ای برای برای جلوگیری از خوردگی و افزایش طول عمر پوشش آنودایز اهمیت دارد.
گاهی پوشش آنودایز شده آلومینیوم تحت تاثیر عوامل مختلف دچار خوردگی می شود. در این شرایط آنوداسیون مجدد یا تعویض پوشش ضرورت می یابد.
دیگر مصالح مناسب ساخت دیوار پرده ای ، فلزات سبک ، روکش هایی نازک از جنس آجر ، سنگ ، سفال و پلاستیک تقویت شده با الیاف است. علاوه بر انتخاب مواد باکیفیت و بادوام ، طراحی مناسب ، نصب صحیح و نگهداری منظم برای دستیابی به بهترین نتیجه الزامی است. نصب دیوار زمانی موفقیت آمیز به شمار می رود که با دیگر عناصر ساختمان (سقف ، دیوار و …) به خوبی ادغام شود.
نکته!!!
ضریب انتقال حرارتی آلومینیوم بالا است. در نتیجه قادر است مقدار زیادی از گرمای موجود در ساختمان را به بیرون منتقل کند. به این ترتیب جنس آلومینیوم در نگاه اول برای ایجاد چنین دیوار هایی مناسب نیست. روش های متنوعی برای جلوگیری از انتقال گرمای ساختمان توسط دیواره های آلومینیومی وجود دارد که افزودن معیار های حرارتی یکی از آنها است. افزودن پلی وینیل کلراید به میزان قابل توجهی هدایت گرمایی آنها را کاهش می دهد.
دیوار های پرده ای بر اساس نحوه ساخت به دو نوع تقسیم می شوند:
متداول ترین روش برای ساخت دیوار پرده ای ، سیستم استیک یا قطعه ای نام دارد. سیستم استیک متشکل از قطعات مختلفی است که در محل پروژه آماده و به یکدیگر متصل می شوند. برای ساخت ، پروفیل های افقی و عمودی در محل برش یافته و سپس روی بدنه ساختمان قرار می گیرند. پر کردن فریم های آلومینیومی توسط مصالح مورد نظر (شیشه ، فلزات سبک و …) مرحله پایانی کار است. امروزه بخش بزرگی از پروژه ها با این روش اجرا می شوند.
ساخت و مونتاژ بخش های مختلف دیوار های پرده ای نوع واحد در محل کارخانه انجام و پس از آماده سازی به محل پروژه منتقل می شود. ابعاد این قطعات به نحوی است که حمل و نصب آنها به آسانی انجام شود. البته به لحاظ اندازه محدودیت ۷۰-۵۰ فوتی برای این قطعات وجود دارد. نوع واحد در مقایسه با استیکی زمان نصب کمتری دارد. از طرفی کنترل کیفیت در آن به شکل بهتری و یکپارچه تری انجام می شود.
دیوار پرده ای به دلیل استفاده از مصالح سبک وزن ، هزینه های ساخت را کاهش می دهد. مصالح مورد استفاده به لحاظ رنگ و جنس تنوع قابل توجهی دارند. به همین دلیل انعطاف پذیری در طراحی نمای خارجی بیشتر می شود. به عبارتی دست معمار یا طراح ساختمان برای ایجاد نما های منحصربه فرد و مبتکرانه بازتر است. دیوار های پرده ای عایق حرارتی مناسبی به شمار می روند. از این رو به کار گرفتن آنها موجب صرفه جویی در مصرف انرژی توسط وسایل گرمایشی و سرمایشی می شود. سایر مزایای این دیوار ها عبارتند از:
دیوار پرده ای نیازمند نگهداری و پاکسازی منظم است. پاکسازی آنها خصوصاً در ساختمان های بلند نیازمند تجهیزات مخصوص است. برای ساختمان های بلند ، باید دسترسی مناسب به منظور بازرسی ، نگهداری ، تعمیر ، تعویض و تمیز کردن فراهم شود. فراهم کردن دسترسی راحت به ساختمان در صورت بروز سوانحی از قبیل آتش سوزی و … اهمیت بیشتری پیدا می کند. البته در این شرایط نیز خطر تجمع دود و مواد سمی در فضای محصور وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.